Whakahaerenga Kōtuitui: Ngā kaupapa matua mō ngā tauākī ā-motu, ā-rohe hoki me ngā waehere whakahaerenga hou mō ngā kura kōhungahunga whai raihana
Overview
I roto i He taonga te tamaiti: Te Mahere Mahi Kura Kōhungahunga 2019-2029, i whakatauhia e te Kāwanatanga he whāinga mō ngā ratonga kura kōhungahunga kia whai wāhi ki tētahi pūnaha mātauranga kua whakaritea, pipiri hoki e tautokona ana, e noho haepapa me te toitū. Ko te whakahaerenga kōtuitui tētahi o ngā mahi i hangaia hei tautoko i tēnei whāinga, i te mea he whakatū i tētahi tukanga hou hei whakahaere i te whakaratonga o ngā kura kōhungahunga hou.
Atu i te 1 o Pepuere 2023, ko te hunga e hiahia ana ki te whakahaere i tētahi raihana kura kōhungahunga hou me tono whakaaetanga whakahaerenga kōtuitui mai i te Minita Take Mātauranga i mua i te tono raihana. Kei roto te whakaae mō te whakahaerenga kōtuitui i ngā wāhanga 17 me te 18 o te Ture Mātauranga me te Whakangungu 2020.
E rua ngā wāhanga hira ki te whakahaerenga kōtuitui. Me mātua whakaatu te kaitono:
- kei reira te hiahia mō tētahi momo ratonga hou me te wāhi e whakaratoa ana e ia, ā,
- he tōtika ia (arā, he tika me te tūturu), ka taea te tuku ratonga, me te aha he rawaka ana pūtea.
Kei te rapu mātou i ō whakahoki kōrero mō ngā kaupapa matua e rua hei whakaoti i te kaupapa here mō te whakahaerenga kōtuitui:
- Ngā kaupapa matua mō te whakaae a te whakahaerenga kōtuitui
- Te kaupapa here mō ngā waeture hou
Ngā kaupapa matua mō te whakaae a te whakahaerenga kōtuitui
Ka tohu ngā kaupapa mō te whakaae a te whakahaerenga kōtuitui i te hiahia mō ētahi momo kura kōhungahunga ake. Ka whakaputaina ēnei kaupapa matua i roto i Ngā Tauākī ā-Motu, ā-Rohe hoki, ā, me uru mai ki te tukanga whakatau tikanga mō te whakaae a te whakahaerenga kōtuitui.
E marohi ana mātau i ngā kaupapa matua e whai ake kia kōrerorero ngātahitia:
- Ngā kura kōhungahunga reorua Māori me te rumaki (kāore i te aukatia mai i ngā whakaritenga hei rapu whakaae a te whakahaerenga kōtuitui*)
- Ngā kura kōhungahunga a ngā hapū/iwi
- Ngā kura kōhungahunga me tētahi tuakiri Māori ake me te ahurea
- Ngā kura kōhungahunga reorua, rumaki hoki o Te Moana-nui-a-Kiwa
- Ngā ratonga ā-reo, ā-ahurea hoki/rānei nō Te Moana-nui-a-Kiwa
- Ngā ratonga rūmaki reo (ehara i te reo Ingarihi/reo Māori/reo Moana-nui-a-Kiwa)
- Ngā ratonga whai pūkenga rawaka mō ngā matea tautoko akoranga
- Ngā kura kōhungahunga whai pūkenga rawaka mō ngā manene, mō ngā rerenga o mua
- Ngā kura kōhungahunga kua whakaritea kia mahi ki tētahi wāhi kura hou
- Ngā whakahaere e utua ana e te Targeted Assistance for Participation (TAP)
Ina ū ana tētahi kura kōhungahunga e marohitia ana ki tētahi o ngā kaupapa matua, neke atu rānei ka nui ake ngā tatau i tētahi kaitono whakataetae kāore i te ū ki ngā kaupapa matua. Engari, ehara i te mea ka whakaae tonutia atu nā te ū ki tētahi kaupapa matua (ngā kaupapa matua rānei) mō te whakaae a te whakahaerenga kōtuitui, i te mea kāore i te ū ki ētahi atu āhuatanga o Ngā Tauākī ā-Motu, ā-Rohe hoki (hei tauira, tipuranga taupori), ētahi atu whakaritenga o te whakaae a te kōtuitui, pērā i te aromatawai tika me te tūturu.
Ko ngā kura kōhungahunga e tono ana ki ngā kaupapa kāore i te rawaka te tukunga (kei reira pea te korenga e rawaka o te tukunga i runga i te pikinga o te taupori) ka whakaaetia tonutia pea ahakoa kāore i te whakatutuki i ngā whakaarotau. Ina rā, ehara te ū ki tētahi o ngā kaupapa matua, neke atu rānei i te whakaritenga kia whakaaetia tētahi kura kōhungahunga e tētahi whakahaerenga kōtuitui.
* Kua whakaaetia e te Minita kia kaua e whakaurua ngā kohanga reo ki tēnei me ētahi atu momo kura kōhungahunga reo Māori i te whakaritenga kia rapua te whakaae a te whakahaerenga kōtuitui. Kei te haere tonu tēnei aweretanga mā te tukanga ture. Kei te whārangi tukutuku a te whakahaerenga kōtuitui ētahi atu mōhiohio mō tēnei.
Te kaupapa here mō ngā waeture hou
Kei te whakahaerenga kōtuitui tōna ake huinga waeture. E akoako ana mātou mō ngā kaupapa e rima mō ngā waeture:
- Ngā mōhiohio e hiahiatia ana ki ngā tono mō te whakaaetanga whakahaerenga kōtuitui
- Ngā roanga wā tukatuka mō te Hekeretari mō ngā Take Mātauranga, mō te Minita mō ngā Take Mātauranga, hei whakaoti i ngā aromatawai, hei hanga whakatau, mēnā e hāngai ana
- Te āhua o te tuku i te pānui ōkawa o te whakaaetanga whakahaerenga kōtuitui me ōna kiko
- Ngā tukanga mārama mō:
• Ka whakaoti a te Hēkeretari i ngā aromatawai o te tūnga tika, tūturu hoki me te āheinga ā-ahumoni
• Te tono ki te panoni i te whakaaetanga whakahaerenga kōtuitui e ai ki ngā waeture ka whakaineinetia, pērā i te rā mōnehu, i ngā here kua whakatakotoria. - He rēhita o ngā whakaaetanga me ngā whakakāhoretanga a te whakahaerenga kōtuitui ka whakatauhia i roto i ēnei waehere.
Mō tētahi kape o te tuhinga matapakinga whānui mō te whakatinana i te mahi whakahaerenga kōtuinga mō ngā ratonga kura kōhungahunga, haere ki Kōrero Mātauranga.
Share
Share on Twitter Share on Facebook